Cơn sốt đầu tư AI khơi dậy nỗi ám ảnh về "bong bóng dot-com"

Sợ lỡ cơ hội

Trong lúc thị trường chứng khoán ảm đạm, yếu tố duy nhất tạo hưng phấn cho nhà đầu tư lúc này chính là câu chuyện về trí thông minh nhân tạo, tiến bộ công nghệ có thể tạo nên những thay đổi lớn đối trên toàn cầu.

Vốn hóa thị trường của các công ty thuộc chỉ số Nasdaq 100 với chủ yếu là các công ty công nghệ đã tăng hơn 4.000 tỷ USD kể từ đầu năm tới nay. Các quỹ đầu tư tập trung vào nhóm công nghệ cũng thu hút những khoản tiền kỷ lục từ nhà đầu tư.

Nỗi sợ bỏ lỡ cơ hội (FOMO) này là tâm lý thường thấy của nhà đầu tư trên thị trường nhưng nó đồng thời cũng là nguyên nhân của các đợt xuất hiện bong bóng trên thị trường.

Bên cạnh đó, AI tạo sinh - loại trí tuệ nhân tạo tập trung vào việc tạo ra nội dung mới dựa trên dữ liệu hiện có - đã tạo nên cơn sốt chưa từng có. Trong đó sản phẩm nổi bật là ChatGPT với nhiều công cụ khác có thể tạo nội dung mới như văn bản, hình ảnh, video từ các dữ liệu có sẵn. Theo Bloomberg Intelligence, thị trường của AI tạo sinh có thể tăng hơn 40%, đạt quy mô 1.300 tỷ USD vào năm 2032.

Thế nhưng, việc "bong bóng dot-com" vỡ với giá cổ phiếu của các công ty internet lao dốc đã nhắc nhở nhà đầu tư cảnh giác với những đợt tăng bùng nổ trên thị trường.

Thị trường quá phấn khích với AI

Dù vậy, triển vọng lạc quan của trí tuệ nhân tạo sau khi OpenAI ra mắt thành công ChatGPT, đã kích hoạt đà tăng giá bùng nổ của nhóm cổ phiếu công nghệ trong năm nay.

Cổ phiếu của Nvidia, nhà sản xuất chip đồ họa, hiện là tâm điểm của cơn sốt. Cổ phiếu này đã giá gần gấp 3 lần trong năm nay, giúp Nvidia trở thành công ty có vốn hóa lớn trên thị trường chứng khoán Mỹ. Trong khi đó, 2 chỉ số Nasdaq 100 và S&P 500 chỉ tăng lần lượt 38% và 16%.

Đối với một số nhà đầu tư, sự tăng giá đột biến của Nvidia giống như một làn sóng đầu cơ. Các nhà đầu tư đang ở trong tình trạng phụ thuộc vào biến động của Nvidia, bất kể họ có tin vào tiềm năng của AI hay không.

"Nhiều nhà đầu tư đang tranh giành để mua cổ phiếu Nvidia với bất cứ giá nào. Trong khi những người khác lại cho rằng đợt tăng giá phi mã này sẽ sớm kết thúc", Kai Wu, nhà sáng lập quỹ đầu tư Sparkline Capital chia sẻ với WSJ. "Các nhà đầu tư có thể hưởng lợi từ sự tăng trưởng dựa trên xu hướng mới, nhưng họ cần phải cảnh giác với giá mua quá cao".

Sự kiện đánh dấu bước chuyển lớn trong tâm lý nhà đầu tư đối với trí tuệ nhân tại trên thị trường chứng khoán là vào tháng 5 năm nay, khi Nvidia dự báo doanh thu cao vượt trội so với mọi dự đoán. Điều này phần nào thể hiện nhu cầu lớn của thị trường đối với các sản phẩm AI, khiến giá trị vốn hóa công ty tăng vọt lên mức gần 1.000 tỷ USD.

Những kỳ vọng về AI đã đẩy giá cổ phiếu của nhiều công ty như Meta Platforms và Amazon, vốn cũng đang đẩy mạnh đầu tư vào AI, tăng cao. Cổ phiếu của những "gã khổng lồ" công nghệ này lần lượt tăng 154% và 65% trong năm 2023. Cổ phiếu của Microsoft cũng tăng 35% khi công ty rót hàng tỉ USD vào ChatGPT của OpenAI.

Đà tăng giá mạnh mẽ của những cổ phiếu này làm dấy lên lo ngại về sự tập trung quá mức của thị trường. 10 cổ phiếu lớn nhất trong chỉ số S&P 500 hiện chiếm hơn 33% vốn hóa thị trường, theo dữ liệu của Dow Jones Market Data. Tỷ lệ này tăng mạnh so với mức chưa đến 25% vào năm 2000.

"Câu chuyện về bong bóng dot-com từng xảy ra cũng do sự tập trung vốn hóa quá mức vào các cổ phiếu công nghệ chủ chốt", Mike Edwards, phó giám đốc đầu tư của công ty quản lý tài sản Weiss Multi-Strategy Advisors, nhấn mạnh với WSJ.

Định giá hấp dẫn hay kỳ vọng quá mức?

Sự xuất hiện còn mới mẻ của các công cụ AI như ChatGPT cho thấy có thể còn quá sớm để xác định liệu Nvidia có thể tăng trưởng doanh thu phù hợp với mức định giá hấp dẫn mà nhà đầu tư dành cho cổ phiếu của công ty này hay không.

Nếu tốc độ tăng trưởng của Nvidia không đủ để phản ánh mức định giá cao hơn ngất ngưỡng, thì giá cổ phiếu của công ty sẽ sớm suy giảm. Bởi các nhà đầu tư đang trả giá quá cao để mua cổ phiếu, đặt cược vào khoản lãi khổng lồ trong tương lai.

Theo Sparkline, một nhóm gồm 43 cổ phiếu công ty internet có mức định giá cao được đã giao dịch với giá gấp 25 lần doanh thu đã giảm giá đến 80% sau khi "bong bóng dot-com" vỡ vào năm 2000.

Những công ty này không phải không có thực lực. Doanh số bán hàng của họ đã tăng gấp 10 lần trong 2 thập kỷ sau đó. Nhưng các nhà đầu tư đã chịu tổn thất nặng nề sau thời kỳ đó. Cổ phiếu của 45 công ty này chỉ mang lại mức lợi nhuận trung bình 16% trong khi chỉ số S&P 500 tăng đến hơn 284%.

Sam Stovall, giám đốc chiến lược đầu tư tại hãng nghiên cứu tài chính CFRA cho rằng diễn biến hiện tại gợi nhắc quãng thời gian đầu những năm 2000, khi nhà đầu tư mạnh tay rót tiền vào công ty công nghệ. Khi ấy, nhà đầu tư dường như đã phớt lờ thực tế rằng P/E của nhóm này đã lên đến 60 lần.

"Mức định giá rất quan trọng. Đầu tư vào các cổ phiếu bị tác động bởi ngành công nghệ đang phát triển nhanh chỉ hiệu quả nếu mức tăng trưởng chưa được phản ánh vào giá. Nhưng trong những giai đoạn hưng phấn, thị trường thường không được định giá theo mức tăng trưởng tiềm năng, mà được định giá bằng sự kỳ vọng quá mức của nhà đầu tư", ông Kai Wu trả lời WSJ.

Tuy nhiên, đà tăng giá của cổ phiếu công nghệ trong năm nay có thể không mang bản chất bùng nổ và sụp đổ của "bong bóng dot-com". Các công ty công nghệ cũng đang được hưởng lợi từ khả năng Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) sẽ ngừng nâng lãi suất, chi tiêu của người dân ổn định. Những lo ngại về suy thoái kinh tế cũng đang giảm dần.

"Không giống như năm 1999, thời điểm các nhà đầu tư đua nhau tham gia vào các đợt chào bán ra công chúng (IPO) nóng bỏng của những công ty không có cơ hội kiếm tiền. Những công ty lớn ngày nay có kỷ luật, có sẵn hệ thống dữ liệu để khai thác", ông Edwards chia sẻ với WSJ.

Trong bối cảnh các công ty đều cố gắng gia nhập cuộc đua AI, nhà đầu tư cần xác định rõ đâu là doanh nghiệp công nghệ đích thực.

Art Hogan, chiến lược gia tại công ty quản lý tài sản B. Riley Wealth Management, cho rằng các sản phẩm AI mang tới sự hào hứng lớn cho nhà đầu tư, nhưng cần nhiều thời gian hơn nữa để xác định mức độ chính xác và khả năng ứng dụng.