Người dân không thực hiện phân loại rác thải sẽ phải trả phí cao hơn

Sáng 3/6, tại cuộc gặp gỡ báo chí để trao đổi về việc những điểm mới trong dự thảo Luật Bảo vệ môi trường (sửa đổi) đang được lấy ý kiến rộng rãi, ông Nguyễn Thượng Hiền - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường) khẳng định, công tác quản lý nhà nước về chất thải rắn thời gian qua còn nhiều bất cập. Trong đó chức năng quản lý được giao cho nhiều Bộ cùng chịu trách nhiệm như Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Xây dựng,…

Ở địa phương, cơ quan chuyên môn giúp việc cho UBND cấp tỉnh về vấn đề quản lý chất thải rắn sinh hoạt thì có nơi là Sở Tài nguyên và Môi trường, có nơi lại là Sở Xây dựng.

“Việc này dẫn đến hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý về chất thải rắn sinh hoạt còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu đặt ra, đặc biệt là vấn đề chất thải rắn sinh hoạt trở thành điểm nóng về an ninh, chính trị tại một số địa phương”- ông Hiền cho hay.

Mặt khác, chất thải hầu hết chưa được phân loại tại nguồn. Việc xử lý chất thải rắn sinh hoạt hiện nay chủ yếu bằng phương pháp chôn lấp. Điều này dẫn đến khối lượng chất thải phát sinh ngày một nhiều và chưa tận dụng được các thành phần có ích trong chất thải, chưa theo nguyên tắc người gây ô nhiễm phải trả tiền.

Để khắc phục, dự thảo luật đề xuất giao cho Bộ Tài nguyên và Môi trường giúp Chính phủ làm đầu mối thống nhất quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường quản lý chất thải rắn, trong đó có chất thải rắn sinh hoạt ở cấp Trung ương. Trong đó bao gồm các nội dung về cơ chế, chính sách và việc hướng dẫn phương pháp định giá dịch vụ xử lý chất thải rắn sinh hoạt; công bố định mức kinh tế, kỹ thuật về thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt.

Đồng thời đưa ra quy định về kinh phí thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt được tính dựa trên khối lượng phát sinh. “Việc này sẽ thúc đẩy người dân giảm thiểu lượng chất thải phát sinh vì rõ ràng việc phát sinh ít chất thải hơn đồng nghĩa với việc phải trả ít tiền hơn”- ông Hiền nói.

Mặt khác sẽ đưa ra quy định khuyến khích người dân phân loại chất thải rắn tại nguồn thành 5 loại: Chất thải rắn có khả năng tái chế; chất thải thực phẩm, chất thải hữu cơ dễ phân hủy; chất thải nguy hại; chất thải cồng kềnh; và chất thải rắn sinh hoạt thông thường khác.

Những tổ chức, cá nhân không thực hiện phân loại sẽ phải trả chi phí cao hơn so với những tổ chức, cá nhân thực hiện việc phân loại chất thải theo quy định.

Chính quyền địa phương căn cứ vào điều kiện kinh tế, xã hội và công nghệ xử lý chất thải đang áp dụng để đưa ra các quy định cho phù hợp, đảm bảo tính khả thi.

“Nếu người dân không tuân thủ thì không thể làm được”

Trả lời thắc mắc của báo chí về tính khả thi của quy định này, ông Nguyễn Thượng Hiền thừa nhận, trước đây đã từng có những doanh nghiệp tổ chức phân loại rác hữu cơ, vô cơ nhưng phương tiện vận chuyển chỉ có 1 xe nên “thay vì phân ra lại trộn vào”.

Vì thế, dự thảo luật đã quy định giao UBND tỉnh đồng bộ về hạ tầng. “Nếu phân loại ra rồi mà không đồng bộ về hạ tầng thì việc này không phù hợp, tốn kém nguồn lực của nhà nước và người dân. Đây là vấn đề rất khó, phải có lộ trình. Để triển khai thành công, đầu tiên phụ thuộc rất nhiều ý thức của người dân. Ý thức của người dân nâng cao thì việc phân loại rác thải sẽ dễ đi vào cuộc sống nhanh hơn”- ông Hiền nhận định.

Trong khi đó, ông Phan Tuấn Hùng - Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Tài nguyên và Môi trường) cho rằng quy định thu phí rác thải dựa trên số lượng để tạo động lực cho các hộ gia đình, giảm thiểu lượng chất thải.

Để thực hiện hiệu quả, dự thảo luật đề xuất đưa ra quy định về sự giám sát của các tổ chức chính trị-xã hội, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các cấp Hội, tổ dân phố, cộng đồng dân cư đối với việc tổ chức thực hiện và giám sát việc phân loại, thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt.

“Xả ra nhiều thì trả tiền nhiều. Số tiền này do địa phương quyết định tuỳ vào điều kiện kinh tế và điều kiện của người dân. Ví dụ Hà Nội phải trả cao hơn, Bắc Kạn thấp hơn. Lộ trình này phải từng bước, từng bước. Nếu người dân không tuân thủ thì không thể làm được”- ông Hùng nói.

Thế Kha